เมื่อวันที่ 6 ธ.ค. 2565 รัฐสภาอินโดนีเซียมีมติผ่านร่างประมวลกฏหมายอาญาที่ให้การมีเพศสัมพันธ์หรืออยู่กินก่อนแต่งงานเป็นความผิดอาญา กฏหมายฉบับนี้ถูกคัดค้านอย่างรุนแรงจากผู้คนในอินโดนีเซีย การประท้วงเมื่อปี พ.ศ. 2563 มีการใช้ตำรวจมากกว่า 5,000 นายเพื่อควบคุมฝูงชน ในขณะที่กลุ่มทางศาสนา มีความเห็นไปในแนวทางสนับสนุน ซึ่งมีความพยายามผลักดันกฏหมายนี้มาตั้งแต่ปี พ.ศ.1998 เพื่อหวังจะเป็นกฏหมายที่ควบคุมศีลธรรม และส่งเสริมค่านิยมของอินโดนีเซีย
มติผ่านร่างประมวลกฏหมายอาญาถูกการวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักจากประชาคมโลกว่ากฏหมายในอินโดนีเซียกำลังยึดความเชื่อทางศาสนาอย่างเคร่งครัด กดขี่ประชาชน และเป็นการก้าวถอยหลังของประชาธิปไตย ในประเด็นนี้ รัฐมนตรีกระทรวงกฏหมายของและสิทธิมนุษยชนของอินโดนีเซียก็ได้แถลงว่า ถึงเวลาแล้วที่เราจะปรับแก้ประมวลกฏหมายอาญา และทิ้งประมวลกฏหมายเดิมจากยุคอาณานิคมที่เราสืบทอดมาไว้ข้างหลัง
อินโดนีเซียถูกตั้งคำถามตลอดมาจากการบังคับใช้ข้อกฏหมายที่ได้รับอิทธิพลจากศาสนา ถึงแม้ว่าจากประชากร 297.5 ล้านคน ร้อยละ 85% ของประชากรในอินโดนีเซียเป็นประชากรมุสลิม แต่อินโดนีเซียก็ไม่ได้เป็นรัฐศาสนา และไม่ได้มีการใช้กฏหมายอิสลาม หรือ ชารีอะห์ ในการบริหารประเทศ รวมทั้งไม่ได้มีการให้ศาสนาอิสลามเป็นศาสนาประจำชาติ อย่างไรก็ตาม ในบางพื้นที่ของประเทศอินโดนีเซีย เช่นในจังหวัดอาเจะห์ ก็ยังมีการใช้กฏหมายชารีอะห์อย่างเคร่งครัด เมื่อปี พ.ศ. 2564 มีรายงานข่าวว่ามีการลงโทษผู้ที่มีเพศสัมพันธ์กันโดยที่ยังไม่ได้แต่งงาน ด้วยการเฆี่ยนต่อหน้าสาธารณชนคนละ 17 ครั้ง ซึ่งผู้ที่แจ้งเจ้าหน้าที่คือชาวบ้านในพื้นที่โรงแรมที่ทั้งคู่เลือกไปพัก และเมื่อปี พ.ศ. 2560 ก็มีการเฆี่ยนชายชาวอินโดนีเซียสองคน จำนวน 85 ครั้ง เนื่องจากมีผู้อาสาคุมกฏศาสนาแจ้งจับว่าทั้งคู่มีเพศสัมพันธ์กันในห้องพักส่วนตัว
ร่างประมวลกฏหมายห้ามมีเซ็กซ์ก่อนแต่งงานที่ผ่านมติสภานี้สอดคล้องกับความเชื่อทางศาสนา โดยเนื้อหาของร่างประมวลกฏหมายอาญาที่ให้การมีเพศสัมพันธ์ก่อนแต่งงานเป็นความผิดอาญา มีการกำหนดโทษจำคุกสูงสุด 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 10 รูปี หรือประมาณ 22,000 บาท ในกรณีอยู่กินก่อนแต่งงาน มีโทษจำคุกสูงสุด 6 เดือน โดยจำกัดขอบเขตให้ผู้ที่ใกล้ชิด คือ บิดา-มารดา คู่สมรส หรือบุตรของผู้กระทำผิดเป็นผู้แจ้งความได้เท่านั้น อย่างไรก็ตาม จากรายงานระบุว่า กฏหมายนี้จะมีผลทั้งกับพลเมืองอินโดนีเซีย และนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติที่เข้ามาในประเทศด้วย นอกเหนือจากพลเมืองอินโดนีเซีย องค์กร และนักวิชาการที่จับตามองประเด็นสิทธิมนุษยชนในอินโดนีเซีย อีกหนึ่งประเด็นที่กฏหมายฉบับนี้ส่งผลกระทบไม่แพ้กัน คืออุตสาหกรรมการท่องเที่ยวของอินโดนีเซีย ซึ่งเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมเป้าหมายที่อินโดนีเซียให้ความสำคัญ
#เที่ยวบาหลีห้ามมีเซ็กส์ (Bali bonk ban) คือฉายาที่ผู้สื่อข่าวบางสำนักตั้งให้กฏหมายฉบับใหม่ของอินโดนีเซีย เกาะบาหลีซึ่งเป็นพื้นที่รองรับนักท่องเที่ยวร้อยละ 40 ของนักท่องเที่ยวทั้งหมดที่มาเยือนอินโดนีเซีย ได้รับความนิยมอย่างมากในหมู่หนุ่มสาวชาวออสเตรเลีย ที่มักจะใช้เป็นสถานที่จัดงานวิวาห์ และเดินทางมาฉลองเมื่อสำเร็จการศึกษามัธยมปลาย จากรายงานระบุว่า นักท่องเที่ยวชาวออสเตรเลียเดินทางมาที่เกาะบาหลีถึง 1.23 ล้านคนในปี ค.ศ. 2019 อย่างไรก็ตาม กฏหมายฉบับนี้ได้สร้างความกังวลต่อกลุ่มนักท่องเที่ยวจากออสเตรเลียอย่างมาก บางส่วนระบุว่าจะเดินทางไปอินโดนีเซียก็ต่อเมื่อมีทะเบียนสมรส ส่วนคู่รักที่ยังไม่แต่งงานกัน ก็คิดว่าจะเลือกไปที่อื่น เพราะถ้ามาอินโดนีเซียแล้วนอนด้วยกันไม่ได้ ก็ขอไม่มาดีกว่า
ในประเด็นนี้ นายโจคอร์ดา บากุส เปมายูน หัวหน้าฝ่ายการท่องเที่ยวของบาหลี ระบุว่า “ได้หารือกับผู้ประกอบการโรงแรมและสมาคมการท่องเที่ยวแล้ว ว่าจะไม่มีการเรียกดูทะเบียนสมรสของผู้เข้าพัก ขอให้พักผ่อนที่โรงแรมได้อย่างสบายใจ” อย่างไรก็ตาม นายแอนเดรียส ฮาร์โซโน นักวิจัยอาวุโส Human Right Watch ก็ได้แสดงความกังวลต่อประเด็นนี้เช่นกัน โดยระบุว่า “กฏหมายนี้อาจพุ่งเป้าไปที่โรงแรมหรือนักท่องเที่ยวต่างชาติ ซึ่งกฏหมายนี้อาจกลายเป็นเครื่องมืดขูดรีดเงินจากนักท่องเที่ยว หรือให้นักการเมืองใช้กฏหมายหมิ่นศาสนา จัดการกับคู่แข่งทางการเมือง”
อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันกฏหมายฉบับนี้ยังไม่มีผลบังคับใช้ โดยกำหนดให้มีผลบังคับใช้ในเวลา 3 ปี ซึ่งเราก็ต้องมารอดูกันว่า อินโดนีเซียจะทำอย่างไรเพื่อเรียกคืนความเชื่อมั่นกลับมาสู่ภาคการท่องเที่ยวได้อีกครั้ง และสิทธิมนุษยชนในอินโดนีเซียจะมีแนวโน้มเป็นไปในทิศทางไหน ซึ่งประเด็นหลังคือเรื่องสำคัญกว่า
อ้างอิง
Balipost: https://bit.ly/3h5krNL
Thairath: https://bit.ly/3FbukS4
The Guardian: https://bit.ly/3FDaX5E
The Guardian: https://bit.ly/3FBYyip
The101: https://bit.ly/3FCFhgM
ขอบคุณภาพจาก The Guardian
