ไม่ใช่ ‘ผู้หญิงที่ยังเหลือ’ แต่เราคือ ลูกสาวที่เดินจากไป คนจีนรุ่นใหม่เลือกตัดขาด พ่อแม่ ลาขาดชีวิตที่กดดันและการบังคับแต่งงาน

“ถ้าเขาแก่หรือป่วยฉันก็จะรับผิดชอบค่าดูแลรักษานะ แต่ก็แค่นั้น การปลดปล่อยตัวเองให้มีอิสระมันรู้สึกดีมากเลย”

คนรุ่นใหม่ชาวจีนแบ่งปันประสบการณ์ผ่านโซเชียลมีเดียว่าได้ตัดขาดจากพ่อแม่ ผู้ปกครอง เพื่อมีชีวิตอิสระเป็นของตัวเอง หลังถูกบงการเส้นทางชีวิตมาตลอดหลายปี ประชากรวัยทำงานชาวจีนโดยเฉพาะผู้หญิงต้องเผชิญกับการบังคับกดดันให้แต่งงาน มีครอบครัว และมีลูก ผู้มีความหลากหลายทางเพศอย่างมีความพยายามเอาตัวรอดจากสถานการณ์นี้ด้วยการทำข้อตกลงและแต่งงานกันเอง เพื่อให้ยังสามารถคงความสัมพันธ์กับพ่อแม่ที่คาดหวังการแต่งงานเอาไว้ได้ แต่ความเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดขึ้นในจีนตอนนี้อาจกลายเป็นอีกหนทางที่พาพวกเขาไปสู่ชีวิตอิสระที่เลือกเอง

ผู้ใช้อินเตอร์เน็ตจีนพากันบอกเล่าเรื่องราวผ่านโซเชียลมีเดีย โต้วป้าน (Douban) และ เสี่ยวหงซู (Xiaohongshu) ว่าได้ตัดขาดจากครอบครัวเพื่อแสวงหาอิสระในการเลือกเส้นทางชีวิต ผู้ใช้รายหนึ่งเล่าว่าเธอลบเบอร์โทรศัพท์ของพ่อและบล็อกเขาจาก WeChat สาเหตุจากการที่เขาด่าทอและเรียกเธอว่า ‘สัตว์ประหลาด’ และ ‘ขี้แพ้’ หลังเธอปฏิเสธการไปนัดบอร์ดที่พ่อเป็นคนจัดแจงให้ อีกรายหนึ่งก็เล่าสถานการณ์สอดคล้องกันว่าเธอตัดขาดกับญาติเพราะมักเอาเธอไปเปรียบเทียบกับลูกของพวกเขาและกดดันให้เธอรีบแต่งงานโดยอ้างเป็นห่วงพ่อแม่ที่เริ่มจะเข้าสู่วัยสูงอายุ ผู้ใช้งานรายนี้กล่าวชัดเจนว่าเธอจะดูแลพ่อแม่อยู่แล้วเมื่อถึงเวลา แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าเธอต้องสละทั้งชีวิตเพียงเพื่อดูแลพวกเขา อีกคนเล่าว่าเธอไม่สามารถให้อภัยพ่อแม่ที่โปรดปรานลูกชายมากกว่าลูกสาวอย่างเห็นได้ชัด พี่น้องผู้หญิงในบ้านล้วนต้องทำงานหนักและต่อสู่กับความคาดหวังของพ่อแม่ที่อยากให้ทำงานที่มีหน้ามีตา ได้ค่าจ้างสูง และยังต้องดูแลงานบ้านงานเรือนให้ดี พร้อมกันกับต้องแต่งงานมีสามีก่อนจะกลายเป็น #ผู้หญิงที่ยังเหลือ (leftover women) หรือ ‘Sheng nu’ คำที่ใช้เรียกหญิงสาวอายุ 27 ปีขึ้นไปที่ยังไม่ได้แต่งงาน สะท้อนค่านิยมเหยียดเพศของจีนว่าเกิดเป็นหญิงมีภาระและคุณค่าที่พันธนาการแน่นหนาไว้กับการแต่งงานมีครอบครัว ค่านิยมนี้ประกอบกับค่านิยมเรื่องความรักและการเสียสละเพื่อครอบครัวทำให้ผู้หญิงหลายคนฝืนใจแต่งงานแม้นั่นจะฝืนการเป็นตัวเอง เพราะต้องการหลีกหนีจากการกดดันและเพื่อรักษาสัมพันธ์กับพ่อแม่ไว้

#เกย์เลสเบียนร่วมใจสร้างข้อตกลงแต่งงานเพื่อหนีการกดดันของครอบครัว

หรือที่เรียกว่า Xinghun คือการที่เกย์และเลสเบียนชาวจีนตกลงแต่งงานกันจากความกดดันเพราะครอบครัว การแต่งงานแบบเควียร์ ๆ นี้ช่วยให้พวกเขารอดจากสายตาจับจ้องจากพ่อแม่และมีช่องว่างให้ได้ใช้ชีวิตอิสระในฐานะเกย์และเลสเบียน พวกเขาได้เป็นตัวเอง ได้มีคนรักที่ต้องการ แม้จะต้องแลกมาด้วยการปกปิดอัตลักษณ์และวิถีชีวิตบางอย่าง คนกลุ่มนี้ก็เลือกหนทางนี้เพื่อรักษาสัมพันธ์กับครอบครัว รักษาหน้าที่การงานและที่ทางในสังคมซึ่งแทบจะไร้ที่ยืนให้ผู้มีความหลากหลายทางเพศ ผู้มีความหลากหลายทางเพศหลายรายเลือกวิธีนี้แทนการคัมเอาท์ (Come Out) ถึงอัตลักษณ์ของตัวเองเพราะจีนยังเป็นประเทศที่ต่อต้านคนรักเพศเดียวกันอย่างรุนแรงและชัดเจน ในช่วงไม่ปีที่ผ่านมาจีนมีมาตราการปราบปราม LGBT+ อย่างต่อเนื่อง มีคำสั่งยึดธงรุ้งจากงานคอนเสิร์ต ลบแอปพลิเคชัน Grindr (แอปพลิเคชันสำหรับนัดเดทของเกย์) และลบฉากตัวละคร LGBTQ+ ออกจากภาพยนตร์ ดังนั้นการแต่งงานแต่งงานแบบร่วมมือของเกย์และเลสเบียนจึงกลายเป็นวิธีที่ช่วยให้พวกเขา ‘เนียนไป’ ในสังคมค่านิยมครอบครัวแบบอนุรักษ์นิยมได้

#อิสระเริ่มต้นที่การตัดขาดจากครอบครัวท็อกซิก

หู เสี่ยวหวู่ (Hu Xiaowu) นักสังคมวิทยาอธิบายปรากฎการณ์นี้ว่าการที่คนรุ่นพ่อแม่ไม่เคารพและก้าวก่ายเรื่องส่วนตัวของลูกหลานเป็นปัจจัยหนึ่งของการตัดสัมพันธ์ ลูกหลานคนจีนต้องเผชิญความกดดันในการเรียน ทำงาน และยังต้องให้ความสำคัญ ‘มีส่วนร่วม’ ในกิจกรรมของครอบครัวมากกว่าการใช้เวลาส่วนตัว ค่านิยมเรื่องบทบาททางเพศก็มีส่วนมากที่ทำให้คนรุ่นใหม่ยอมตัดขาดจากความกดดัน ผลสำรวจพบว่าชาวจีนส่วนมากที่ต้องการตัดขาดจากพ่อแม่คือผู้หญิง ซึ่งต้องแบกรับความกดดันรอบด้านจากการคาดหวังทั้งเรื่องหน้าที่การงานและเรื่องส่วนตัว นอกจากนี้ความก้าวหน้าเรื่องความหลากหลายทางเพศอาจเป็นหนึ่งในสาเหตุของปรากฎการณ์นี้ เมื่อผู้มีความหลากหลายทางเพศเข้าอกเข้าใจตัวเองและความต้องการมากขึ้น ได้เห็นการพัฒนาไปสู่ความเท่าเทียมจากประเทศเพื่อนบ้านมากขึ้นอาจเป็นอีกหนึ่งสาเหตุของการปฏิเสธที่ต้องอยู่แบบฝืนทนในชีวิตที่รู้สึกราวกับไม่ใช่ของตน อย่างไรก็ตาม คนรุ่นใหม่ที่ออกมาแชร์ประสบการณ์เหล่านี้ก็ได้สะท้อนว่าพวกเขาเข้าใจภาระหน้าที่ในการดูและพ่อแม่เมื่อป่วยหรือเข้าสู่วัยสูงอายุ แต่พวกเขากำลังหาทางดูแลพ่อแม่ในขณะที่ยังสามารถเป็นตัวเองและมีอิสระในการใช้ชีวิตอย่างที่ต้องการได้

คนรุ่นใหม่กำลังประกาศกร้าวว่าพวกเขาพร้อมเลือกเส้นทางในชีวิตเอง และพิสูจน์ว่าพวกเขาไม่ใช่ผู้หญิงที่ยังเหลือ แต่คือลูกสาวที่เลือกเดินไปจากความกดดันอันมีพื้นฐานจากค่านิยมทางเพศที่กดทับอิสรภาพของพวกเขา

#剩女 #LeftoverWomen #ShengNu #Xinghun

Content by Ms. Chapman

Graphic by 7pxxch

อ้างอิง

Columbia Political Review: https://bit.ly/3QzDhKx

IGG-GEO: https://bit.ly/3ufuoyg

South China Morning Post: https://bit.ly/3FVLbZV

#SPECTRUM #พื้นที่ความคิดของทุกสีสัน

“กรุณาแสดงความเห็นอย่างสุภาพและสร้างสรรค์  ทีมงานสงวนสิทธิ์ในการลบหรือดำเนินการตามสมควร กับความเห็นที่สร้างความเกลียดชัง (hate speech) หรือละเมิดสิทธิของบุคคลอื่น”