“สัปเหร่อ” เป็นอีกหนึ่งอาชีพที่อยู่คู่ประเทศไทยมาตั้งแต่สมัยพุทธกาล แต่ก็ยังมีหลาย ๆ คนที่ยังตีตราว่าอาชีพนี้ต่ำ เป็นอาชีพที่หากินกับศพ และถูกผูกติดไว้เพียงแค่เพศชาย
วันนี้เราได้มีโอกาสพูดคุยกับ ‘คุณแบงค์’ หรือที่คนรู้จักเธอในชื่อ ‘เจ้าหญิงแห่งวงการเผาศพ’ สัปเหร่อหญิงข้ามเพศจากจังหวัดพิจิตร ที่ได้มาเล่าเรื่องราวหนทาง และแรงบันดาลใจในการเป็นสัปเหร่อของเธอ พร้อมกับส่งเสียงว่าคนข้ามเพศนั้นสามารถทำอาชีพอะไรก็ได้ ถ้าใจเรารักและได้รับโอกาสอย่างไม่
SPECTRUM OF HUMAN: คุณแบงค์ เจ้าหญิงแห่งวงการเผาศพ – สัปเหร่อหญิงข้ามเพศ ภาพแทนใหม่ของอาชีพสัปเหร่อในประเทศไทย
“จุดเริ่มต้นนะคะ วันนั้นก็ประมาณเดือนตุลาคม ปั่นจักรยานไปวัด พาเค้าไปไหว้กระดูก ทีนี้ตอนบ่ายเห็นศาสาสวดศพเค้าเปิดอยู่ ก็ไปดู มันไม่มีคน ก็เข้าไปดูเนาะ ก็คือความทุนเดิมเราชอบอยู่แล้วล่ะ แถวบ้านมีคนตายเราก็ไปดูเค้า เข้าไปดูทีนี้ก็ไปช่วยเค้าจับ คือมีคนที่เค้ากวาดศาลาอยู่เค้าก็เป็นเจ้าหน้าที่วัด เค้าอยู่ข้างบ้าน เราก็รู้จัก ไปช่วยงานเค้า”
คุณแบงค์เล่าด้วยน้ำเสียงแจ่มใสอย่างเป็นกันเองว่า เธอนั้นมีความชื่นชอบการเผาศพสัตว์ตัวเล็ก ๆ มาตั้งแต่เด็ก บวกกับด้วยความที่หมู่บ้านที่เธอเติบโตมานั้น เมื่อมีคนเสียชีวิตมักจะนำศพมาใส่โลงและตั้งไว้ที่หน้าบ้าน พร้อมประดับประดาด้วยไฟและดอกไม้ เธอก็ชอบไปดูและช่วยเหลือเพื่อนบ้านเหล่านั้น ทำให้เริ่มมีความสนใจในเรื่องของศพและพิธีกรรม
“เสร็จจากงานเค้าให้ตังตั้ง 60 บาท ความเป็นเด็กก็ดีใจ ไปได้ทำงาน อยากมีตัง ความเป็นเด็กอะเนาะ แล้วสมัยเด็ก 20-30 ถือว่าเยอะละนะ ตอนนั้นก็ขึ้นม.1 ได้ก็ไม่อยากไปโรงเรียนแล้ว ถีบจักรยานไปวัดทุกวันไปดูว่ามีศพหรือเปล่า ก็ถ้ามีศพก็ไม่อยากไปโรงเรียน (ขำ)”
ในเรื่องของอัตลักษณ์ทางเพศของเธอ คุณแบงค์เล่าว่าเธอก็แสดงออกตามสำนึกทางเพศของเธอตั้งแต่เด็ก และคนแถวบ้านก็ไม่ได้รังเกียจเดียดฉันท์ตัวเธอที่เป็นสัปเหร่อหญิงข้ามเพศเลย แต่กลับยอมรับและยินดีที่จะให้สัปเหร่อคนนี้จัดการศพคนที่พวกเขารัก
“สมัยก่อนก็เป็นตุ๊ดเนาะ หัวโปกเนาะ แต่เขาก็รู้แหล่ะหน้าตาท่าทางมันออก (ขำ) มองจากเชียงใหม่เห็นยังรู้เลยเป็นกะเทย รุ่นอย่างเรามันไม่ค่อยมีเกย์ให้เห็นนะ เป็นตุ๊ดก็เป็นตุ๊ดไปเลย ชอบแต่งหญิงอะ แต่ก็อายนะเวลาใครล้อว่ากระตุ้งกระติ้ง แต่เราก็ไปช่วยเค้า อู้ย ทำทุกอย่าง ที่วัดอะบางครั้งก็ไม่ได้ตังนะ แต่ใจมันชอบ ทำอะไรที่อยู่กับสิ่งที่ชอบอะ มันได้นิดได้น้อยก็มีความสุข ผลมันก็กลับมาตอบแทนเรา เป็นอาชีพเราได้เนาะ”
“ครูเคยบอกว่าโอ้ยเค้าไม่เอาพวกกระตุ้งกระติ้งพวกวิปริตไปเป็นหมอไปเป็นอาจารย์หรอก โอ้ยสมัยนี้ฉันเห็น LGBT+ ทำตั้งหลากหลายอาชีพ อยากจะกลับไปตบปากครูจังเลย พูดอย่างนี้น่าเกลียดนะ สมัยที่ฉันเรียนน่ะ ฉันก็คิดละ กูจะดูสิต่อไปเนี่ย กะเทยมันเป็นได้ทุกอาชีพ ที่ไหนไม่มีบ้างอะ มันอยู่ในทุกอาชีพ มันมีมานานแล้ว”
“เราก็คือเพศ ๆ หนึ่ง ที่จิตใจไม่ตรงกับเพศกำเนิดตัวเอง มันก็คือตัวตนของคน ๆ หนึ่งในสังคม คือเรามีอยู่กันมาตั้งนานแล้วเรื่องแบบนี้ สังคมตอนนี้เราเปิดกว้างไง ฉันว่ากะเทยเป็นตัวนำร่องของความเจริญนะ เธอดูอย่างพัทยาสิ พัทยาเจริญเพราะอะไร ส่วนหนึ่งก็เพราะกะเทยไม่ใช่เหรอ คาบาเร่ต์ การท่องเที่ยวอย่างนี้ กะหรี่ก็อาชีพนำความเจริญนะ ตรงไหนมีกะหรี่ตรงนั้นมีความเจริญ เชื่อฉันเถอะ อันนี้จริงไหมล่ะ ตรงไหนมีกะหรี่ตรงนั้นเจริญ”
สัปเหร่อเองก็เป็นอีกอาชีพหนึ่งที่ยังมีการตีตราอยู่ในปัจจุบัน คุณแบงค์เล่าว่าภาพจำของสัปเหร่อที่เธอเคยได้ยินมานั้น มักจะวนเวียนอยู่กับเรื่องกินเหล้า สกปรก เป็นอาชีพที่หากินกับผี บวกกับภาพลักษณ์ของอาชีพนี้ในสื่อไทย ที่ยิ่งตอกย้ำการตีตราเหล่านี้ และไม่มีภาพที่หลากหลายของสัปเหร่อให้สังคมได้รับรู้
“เคยมีคนบอกว่าฉันทำให้อาชีพสัปเหร่อดูไม่น่ากลัว สมัยก่อนนะ โอ้ย สัปเหร่อน่ากลัว ไม่กล้าเข้าใกล้ มันน่ากลัว สกปรก สัปเหร่อจนอย่างกับหมา นี่คำนี้ มีจริง ๆ แต่ต้องเชื่อนะว่า ในสังคมไทยอะ สัปเหร่อกับหมอมันคู่กัน แกตายแกก็ต้องไปหาสัปเหร่อ เห็นมั้ย แต่ของแบบนี้คนเรามันมองข้าม มองว่าหากินกับผี”
“คนไทยอะถูกฝังสมองเรื่องผีมาแต่ไหนแต่ไร คนไทยกลัวผีจากการดูหนัง แล้วภาพลักษณ์สัปเหร่อในหนังแกลองดูสิ มันน่ากลัว มันไม่มีสัปเหร่อแนวใหม่ให้เห็น — ต้องยอมรับนะคะสัปเหร่อนี่นะคะ อย่าไปรังเกียจสัปเหร่อ เพราะทุกคนไม่พ้นสัปเหร่อ ตัวสัปเหร่อเองก็ไม่พ้นสัปเหร่อเช่นกัน ตายไปสัปเหร่อต้องเผา คนเราอยู่บนโลกมนุษย์เราอยู่ตัวคนเดียวไม่ได้ สิ่งที่จะอยู่กับเราจนวินาทีสุดท้ายจนเราเข้าเตาเผาเป็นเถ้าเป็นถ่านก็คือสัปเหร่อนะ”
#เจ้าหญิงแห่งวงการเผาศพ #สัปเหร่อ #Transgender
Content by Alexis to your Mimi
Graphic by Napas
อ้างอิง
Sanook: https://bit.ly/3KRxCfz
#SPECTRUM #พื้นที่ความคิดของทุกสีสัน
