คุยเรื่องยากับเภสัชกรหนู – จันทริกา แก้วสด15 ยาคุมที่เข้าร้านยาแล้วต้องรู้ (เพื่อจะได้ไม่ใช้ผิดๆ)

Pharmacology: คุยเรื่องยากับเภสัชกรหนู – จันทริกา แก้วสด

15 ยาคุมที่เข้าร้านยาแล้วต้องรู้ (เพื่อจะได้ไม่ใช้ผิดๆ)

อีกหนึ่งคำถามที่ถามกันมาเยอะมากๆ ในกลุ่ม @เพศ คือเรื่องเกี่ยวกับ ‘ยาคุม’ หรือ ‘Birth Control Pills’ ทางเราจึงได้รวบรวมรายละเอียดของยาคุมแบบรายเดือน 15 ยี่ห้อมาให้ ซึ่งให้ข้อมูลโดยเภสัชกรประจำร้าน ‘นานายา’ เขตทวีวัฒนา กรุงเทพฯ พอเข้าร้านยาไปแล้วจะได้ไม่งง สามารถเลือกหายาคุมให้เหมาะกับตัวเองได้

เทคนิคเลือกยาคุมจากเภสัชกรหนู 

■ ยาคุมกำเนิดรายเดือนคือ? – ‘ยาที่ใช้เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์’ จัดเป็นวิธีป้องกันการตั้งครรภ์แบบชั่วคราว โดยหลักๆ จะไปยับยั้งการตกไข่ แบ่งออกเป็น 2 ชนิดให้เห็นในท้องตลาด คือ ชนิดฮอร์โมนเดี่ยวมีส่วนประกอบของฮอร์โมนเพียงอย่างเดียว เช่น โปรเจสติน (Progestins) ใช้คุมกำเนิดในแม่ให้นมบุตรหรือผู้ที่สูบบุหรี่ และ ชนิดฮอร์โมนรวม ประกอบด้วย เอสโตรเจน (Estrogens) กับโพรเจสติน (Progestins)

■ ยาคุมรายเดือน มีแบบ 21 เม็ดและ 28 เม็ด 

– แบบ 21 เม็ด เป็นเม็ดยาทั้งหมด กินหมดแผงแล้วต้องหยุด 7 วันก่อนจะเริ่มแผงใหม่ 

– แบบ 28 เม็ด เป็นเม็ดยา 21 เม็ด เม็ดแป้ง 7 เม็ด กินหมดแผงแล้วกินต่อแผงใหม่ได้เลย

■ การเริ่มกินยาคุมครั้งแรก – สามารถกินตอนมีประจำเดือนได้เลยภายใน 1-5 วันแรก และกินไปเรื่อยๆ จนหมดแผง แต่ภายใน 7 วันแรกที่กินควรใช้ถุงยางร่วมด้วย และต้องกินทุกวันอย่างสม่ำเสมอเพื่อให้ยามีประสิทธิภาพเต็มที่

■ ลืมกินยาคุมต้องทำไง? – จะแบ่งเป็น 2 กรณี

– ลืมกินใน 14  เม็ดแรก ให้กินทันที่ที่นึกได้ (ควรใช้ถุงยางร่วมด้วยทุกครั้งที่ลืม)

– ลืมกินในช่วง 14 เม็ดหลัง ให้หยุดกินไปเลย รอประจำเดือนมาแล้วกินแผงใหม่ (ใช้ถุงยางคุมแทนไปก่อน)

■ ผลข้างเคียงจากการกินยาคุม – คนที่เริ่มทานในช่วง 1-3 เดือนแรกจะอยู่ในช่วงปรับตัว อาการที่พบ เช่น ปวดหัว คัดตึงเต้านม คลื่นไส้อาเจียน น้ำหนักขึ้น เลือดออกกระปริบกระปรอย เป็นต้น ซึ่งเป็นอาการปกติที่อาจเกิดขึ้นได้ แต่ถ้าอาการไม่ดีขึ้นหรือเป็นมากต้องไปปรึกษาเภสัช ส่วนคนที่แพ้จะมีอาการผื่นขึ้น ตาบวม ปากบวม หายใจไม่ออกให้หยุดกินทันที และคุมด้วยวิธีอื่นแทน

■ วิธีเลือกซื้อยาคุม – หลายคนมักจะถามว่ายาคุมยี่ห้อไหนดีที่สุด ไม่มียาคุมยี่ห้อไหนที่ดีที่สุด เพราะร่างกายแต่ละคนมีระดับฮอร์โมนที่แตกต่างกันออกไป และต้องคำนึงถึงราคาที่รับได้ต่อเดือน เพราะต้องซื้อกินทุกๆ เดือน

■ข้อควรใช้ – ใช้เพื่อคุมกำเนิดเท่านั้น

ซึ่งผลข้างเคียงหรือจุดเด่นจุดด้อยของยาคุมแต่ละตัวที่เล่ามานี้ มีโอกาสเกิดขึ้นมากน้อยในแต่ละคนต่างกัน และไม่แนะนำให้เลือกใช้ยาคุมเพียงเพราะต้องการผลพลอยได้ ให้ใช้เฉพาะผู้ที่ต้องการคุมกำเนิดและคนที่ไม่มีข้อห้ามใช้เท่านั้น เนื่องจากผลที่ได้อาจจะไม่คุ้มเสีย หากเลือกใช้ยาไม่ถูกวิธี 

‘ยาส’ (Yaz) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 24+4 เม็ด ประกอบด้วย Ethinylestradiol 0.02 มิลลิกรัม Drospirenone 3 มิลลิกรัม คือเป็นตัวยา 24 เม็ด และเม็ดแป้ง 4 เม็ด สำหรับคนที่ไม่เคยกินยาคุมมาก่อนสามารถเลือกใช้ได้ เพราะมีปริมาณยาของเอสโตรเจนมีปริมาณน้อย ทำให้ผลข้างเคียงน้อยเช่นกัน มีจุดเด่นในเรื่องลดอาการต่างๆ ที่จะเกิดขึ้นก่อนและระหว่างมีรอบเดือน เช่นหงุดหงิด คัดตึงเต้านม ปวดท้องประจำเดือนได้ดี มีข้อห้ามสำหรับผู้หญิงที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไปและสูบบุหรี่

‘มินิดอซ’ (Minidoz) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 24+4 ประกอบด้วย Ethinylestradiol 0.15 มิลลิกรัม Gestodene 60 มิลลิกรัม คือเป็นตัวยา 24 เม็ด และเม็ดแป้ง 4 เม็ด ตัวนี้มีฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำมาก เหมาะสำหรับคนที่เริ่มกินยาคุมหรือกินยาคุมแล้วมีอาการคลื่นไส้ เวียนหัวมาก และไม่ต้องกังวลเรื่องบวมน้ำที่เกิดจากยาคุม ที่สําคัญยังลดอาการก่อนมีประจําเดือนได้ดี

‘ซูซี่’ (Sucee) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมมีทั้งแบบ 21 และ 28 เม็ด ประกอบด้วย Ethinylestradiol 0.035 มิลลิกรัม Cyproterone acetate 2 มิลลิกรัม ฮอร์โมนเอสโตรเจนค่อนข้างสูงทำให้มีโอกาสคลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัวได้มาก ส่วนโปรเจสตินเป็น Cyproterone acetate  มีฤทธิ์ต้านฮอร์โมนเพศชาย ซึ่งมีส่วนช่วยให้ลดสิว ผิวมัน รูขุมขนกว้างจากฮอร์โมนได้

‘ยาสมิน’ (Yasmin) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 21 เม็ด ประกอบด้วย Ethinyl estradiol 0.03 มิลลิกรัม Drospirenone 3 มิลลิกรัม Drospirenone เป็นโปรเจสตินทำให้จุดเด่นของ Yasmin เป็นยาคุมที่ลดการบวมน้ำ คั่งน้ำในร่างกายที่เกิดจากการทานยาคุม จึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสําหรับผู้ที่เคยทานยี่ห้ออื่นแล้วน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นผิดปกติ

‘ซินโฟเนีย’ (Synfonia) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 24+4 ประกอบด้วย Ethinylestradiol 0.02 มิลลิกรัม Drospirenone 3 มิลลิกรัม คือเป็นตัวยา 24 เม็ด และเม็ดแป้ง 4 เม็ด (ฮอร์โมนมีชนิดและขนาดเท่ากันกับยี่ห้อ Yaz เปรียบเหมือนยาไทยและยานอก ข้อดีคือมีราคาถูกกว่า หากใครต้องการคุมกำเนิดด้วยยี่ห้อยาส แต่อยากได้ราคาที่ต่ำกว่า ตัวนี้เป็นอีกทางเลือกหนึ่งได้

‘มินนี่’ (Minny) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม มีทั้งแบบ 21 และ 28 เม็ด (ตัวยา 21 เม็ด แล้วเม็ดแป้งกินกันลืม 7 เม็ด) ประกอบด้วย Ethinyl estradiol อยู่ 0.020 มิลลิกรัม Desogestrel อยู่ 0.15 มิลลิกรัม จุดเด่นของยาคุมประเภทนี้ก็คือ ผลข้างเคียงจากเอสโตรเจน เช่น อาการคลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัว คัดเต้านม บวมน้ํา จะพบได้น้อยเพราะปริมาณเอสโตรเจนค่อนข้างต่ำ แต่อาจจะมีเลือดออกกะปริบกะปรอยในบางคน ส่วน Desogestrel แม้ว่าจะเป็นโปรเจสตินที่ยังมีฤทธิ์แอนโดรเจนอยู่ แต่ก็ลดลงมากจากรุ่นก่อน ผลข้างเคียงเรื่องสิว หน้ามันจากฮอร์โมนจึงมีน้อยเช่นกัน (ปริมาณและชนิดฮอร์โมนเหมือนเมอซิลลอน)

‘เมอร์ซิลอน’ (Mercilon) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม มีให้เลือกทั้ง 21 เม็ด กับ 28 เม็ด (ตัวยา 21 เม็ด และเม็ดแป้ง 7 เม็ด) แต่ละเม็ดประกอบด้วย Ethinyl estradiol 0.020 มิลลิกรัม Desogestrel 0.15 มิลลิกรัม จุดเด่นของยาคุมประเภทนี้ก็คือ ผลข้างเคียงจากเอสโตรเจน เช่น อาการคลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัว คัดเต้านม บวมน้ํา จะพบได้น้อยเพราะปริมาณเอสโตรเจนค่อนข้างต่ำ แต่อาจจะมีเลือดออกกะปริบกะปรอยในบางคน ส่วน Desogestrel แม้ว่าจะเป็นโปรเจสตินที่ยังมีฤทธิ์แอนโดรเจนอยู่ แต่ก็ลดลงมากจากรุ่นก่อน ผลข้างเคียงเรื่องสิว หน้ามันจากฮอร์โมนจึงมีน้อยเช่นกัน

‘ดิออร์ร่า’ (Diora)  เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม มีทั้งแบบ 21 และ 28 เม็ด (ตัวยา 21 เม็ด แล้วเม็ดแป้ง 7 เม็ด) แต่ละเม็ดประกอบด้วย Ethinyl estradiol 0.03 มิลลิกรัม D-norgestrel 0.15 มิลลิกรัม ผลข้างเคียงจากเอสโตรเจน ไม่ว่าจะเป็นอาการคลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัว พบได้ไม่มากเท่ายาคุมรุ่นเก่าๆ แต่โปรเจสติน D-norgestrel ยังมีฤทธิ์แอนโดรเจนสูงอยู่ อาจทำให้พบปัญหา สิว หน้ามันมากขึ้นได้ในบางคน

‘มาร์วีลอน’ (Marvelon) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม มีทั้งแบบ 21 และ 28 เม็ด (ตัวยา 21 เม็ด แล้วเม็ดแป้ง 7 เม็ด) แต่ละเม็ดประกอบด้วย Ethinyl estradiol 0.03 มิลลิกรัม และฮอร์โมนโปรเจสติน คือ Desogestrel 0.15 มิลลิกรัม เป็นตัวที่ฮอร์โมนที่ไม่สูงสำหรับคนที่เริ่มกินยาคุมครั้งแรกเพราะผลข้างเคียงจากเอสโตรเจน ไม่ว่าจะเป็นอาการคลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัวก็จะพบได้น้อยหากเทียบกับยี่ห้อที่มี Ethiny estradiol 0.035 มิลลิกรัม 

‘มาร์นอน’ (Marnon) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ด (ตัวยา 21 เม็ด แล้วเม็ดแป้ง 7 เม็ด) แต่ละเม็ดประกอบด้วย Ethinyl estradiol 0.05 มิลลิกรัม และ Norgestrel 0.5 มิลลิกรัม ผลข้างเคียงจากเอสโตรเจนค่อนข้างสูง ทำให้คลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัว และบวมน้ำ 

‘แอนนา’ (Anna) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ด (ตัวยา 21 เม็ด แล้วเม็ดแป้งกินกันลืม 7 เม็ด) แต่ละเม็ดประกอบด้วย Ethinylestradiol 0.03 มิลลิกรัม Levonorgestrel 0.15 มิลลิกรัม เป็นยาคุมกำเนิดยี่ห้อหนึ่งที่ยังได้รับความนิยมเพราะราคาที่ไม่แพง และ เป็นยาคุมที่มีตามสถานอนามัย

‘อานาไม’ (Anamai) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ด (ตัวยา 21 เม็ด แล้วเม็ดแป้ง 7 เม็ด) แต่ละเม็ดประกอบด้วย Mestranol 0.050 มิลลิกรัม Norethisterone 1 มิลลิกรัม ผลข้างเคียงจากเอสโตรเจน เช่น อาการคลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัว ก็จะค่อนข้างสูง ส่วน Norethisterone เป็นโปรเจสตินที่มีฤทธิ์แอนโดรเจนหรือฮอร์โมนเพศชายสูงจึงทำให้มีปัญหาเรื่องสิว หน้ามันได้ในบางราย

‘เอ็กซ์ลูตอน’ (Exluton) เป็นยาชนิดฮอร์โมนโปรเจสตินเดี่ยว แต่ละเม็ดประกอบด้วย Lynestrenol 0.5 mg มีแค่แบบ 28 เม็ด เป็นตัวยาทั้งหมด มีผลข้างเคียงทำให้มีเลือดออกกะปริบกะปรอย ประจําเดือนมาไม่ปกติ หรือไม่มีประจําเดือนได้ แต่ถ้ารับประทานถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอก็จะไม่มีปัญหามาก ฮอร์โมนโปรเจสตินเดี่ยวเหมาะกับหญิงให้นมบุตร ผู้ที่สูบบุหรี่ ผู้ที่ไวต่อฮอร์โมเอสโตรเจนที่ทำให้เกิดอาการข้างเคียงต่างๆ จนทนยาไม่ได้ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ฯลฯ (ในกรณีมีอาการมากจนไม่สามารถใช้แบบฮอร์โมนรวมได้) และไม่ลดปริมาณน้ำนมของคุณแม่ จึงเหมาะสำหรับผู้ที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่

‘ไดแอน 35’ (Diane 35) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม มีทั้งแบบ 21 และ 28 เม็ด  (ตัวยา 21 เม็ด แล้วเม็ดแป้ง 7 เม็ด) แต่ละเม็ดประกอบด้วย Ethinyl estradiol 0.035 มิลลิกรัม Cyproterone acetate 2 มิลลิกรัม ตัวนี้จะระดับเอสโตรเจนสูงทำให้ผลข้างเคียงค่อนข้างสูง เช่น คลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัว คัดเต้านม ส่วน Cyproterone acetate จะเป็นตัวที่มีฤทธิ์ต้านฮอร์โมนเพศชาย จึงช่วยลดหน้ามัน ผมมัน ผมร่วง ขนดก และสิวจากฮอร์โมน

‘แอนนี่ลินน์’ (Annylyn) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม มีทั้งแบบ21 และ 28 เม็ด (ตัวยา 21 เม็ด แล้วเม็ดแป้ง 7 เม็ด) แต่ละเม็ดประกอบด้วย Ethinyl estradiol 0.02 มิลลิกรัม และฮอร์โมนโปรเจสติน Gestodene 0.075 มิลลิกรัม จัดเป็นยาคุมชนิดฮอร์ฮอร์โมนต่ำทำให้ผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน ไม่ว่าจะเป็นอาการ คลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัว บวมน้ำ จึงพบได้น้อยมาก

#ยาคุม #BirthControlPills

#Pharmacology #คุยเรื่องยากับเภสัชกร

#เภสัชกรหนูนา : https://www.youtube.com/user/nunakrab02PB

#Spectrum #พื้นที่ความคิดของทุกสีสัน